رادیولوژی چیست؟
رادیولوژی یا علم تصویربرداری ، شاخه ای از پزشکی است که با انرژی تابشی در تشخیص و درمان بیماری ها سر و کار دارد.
رادیولوژی که همچنین به عنوان تصویربرداری تشخیصی نیز شناخته می شود، ابزاریست که پزشکان می توانند توسط آن ، آنچه را که در بدن اتفاق می‌افتد دیده و درک کنند .
قبل از ظهور رادیولوژی ، فقط با مرگ بیمار ، پزشکان می توانستند ارگان های داخلی را مورد بررسی قرار داد. پزشکان می توانستند خارج از بدن را معاینه کنند ، به اندام ها و بافت های داخلی گوش دهند و به خروجی های مختلف بدن نگاه کنند ، اما ساختارهای داخلی بیشتر پنهان بودند.
در رادیولوژی از اشعه استفاده شده و از تصاویر استفاده نمی‌شود . این نوع تصویر برداری مستقیما از اشعه یونی استفاده می کند.
به طور کلی می توان گفت رادیولوژی یک تخصص در پزشکی است که به تولید تصاویر داخلی بدن از طریق عوامل مختلف فیزیکی ، میدان مغناطیسی و غیره می پردازد و از این تصاویر برای تشخیص و در حد کمتری برای پیش آگاهی و درمان بیماری ها استفاده می کند.
هدف از رادیولوژی تشخیص مشکلات داخلی ، جلوگیری از ایجاد صدمه و درد است ، قبل از اینکه این بیماری خیلی جدی شود. زیرا پزشکان را قادر می‌سازد تا بیماری‌ها را سریع تر و دقیق تر تشخیص دهند .
این شاخه از پزشکی تخصصی از تجهیزات و طیف وسیعی از تکنیک ها برای گرفتن تصاویر از داخل بدن استفاده می کنند.
پزشک متخصص در زمینه رادیولوژی ، رادیولوژیست نامیده می شود . رادیولوژیست ها برای کمک به تشخیص و معالجه شرایط مختلف یا آسیب دیدگی ها را در تصاویری مانند تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس تجزیه و تحلیل می کنند .
رادیولوژی پزشکی بر حسب این که از چه عاملی در آن استفاده می‌شود به دو رشته تخصصی بزرگ تقسیم می‌شود: یکی پزشکی هسته‌ای که اساس کار آنها روی مواد رادیواکتیو است و دیگری رادیولوژی که مبنای آن اشعه ایکس و ویژگیهای گوناگون آن است.
در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی رادیولوژی و نقش آن در تشخیص و درمان بیماری ها بپردازیم .
رادیولوژی چیست و چه کاربردی دارد؟
کشف اشعه ایکس توسط , ویلهلم کنراد رونتگن ، همزمان با آغاز Musculoskeletal Radiology بود. بطوریکه اولین رادیوگرافی از انسان ، از دست خانم Bertha ، همسر رونتگن ، در ۲۲ دسامبر ۱۸۹۵ بعمل آمد . رونتگن در اولین روز سال ۱۸۹۶ گزارشی از تحقیقات اولیه خود و اولین تصویر X-Ray به دانشگاه های اروپا فرستاد که باعث شور و هیجان خاصی شد . در ۱۳ ژانویه در یک نمایش اختصاصی و غیر رسمی ، دستاورد خود را به نمایش گذاشت.
بعد از اصرارهای زیاد از طرف دانشگاه ها ، رونتگن در ۲۳ ژانویه ۱۸۹۶ در سالن سخنرانی انستیتو فیزیک Wurzburg در همان ساختمانی که در ۱۸ نوامبر ۱۸۹۵ اشعه ایکس را کشف کرده بود در مورد کشف خود سخنرانی کرده و از دست پروفسور آناتومی آقای von Kolliken ، رادیوگرافی کرد که باعث شد پرفسور رونتگن را مورد تمجید و ستایش قرار بدهد و پیشــنهاد کــرد که پــدیـده جدید را اشعه رونتگن بنامند.
بــنابراین توسط تصویربرداری از دست با استفاده از اشعه ایکس، رشته تخصصی پزشکی رادیولوژی و زیر رشته تخصصی Musculoskeletal Radiology همزمان بوجود آمدند.
اساس کار رادیولوژی
شکل کلی دستگاه های رادیولوژی بسته به اینکه به چه منظوری (تشخیصی یا درمانی) ساخته شده باشند، فرق می‌کند. ولی بطور کلی در یک دستگاه رادیولوژی عمومی لامپ تولید کننده اشعه ایکس با بازویی به پایه‌ای که می‌تواند در مسیرهای مختلف حرکت کند وصل شده تا بتوان اشعه ایکس را بطور دلخواه در جهات متفاوت متمرکز نمود. در این دستگاهها گذشته از امکاناتی که برای پرتو درمانی و یا تابش پرتوها برای عکسبرداری ها فراهم شده است، گاهی وسایلی نیز برای رؤیت همزمان تصویر قسمتی از بدن که مورد تابش اشعه قرار گرفته ، استفاده می‌شود.
در رادیوگرافی با تنظیم شرایط الکتریکی تابش پرتو رنتگن و قرار دادن فیلمی در مسیر خروج پرتوها و در عین حال بکار بستن وسایل فرعی برای جمع و جور نمودن تابش می‌توان از حالات سلامت و یا مرضی قسمتی از بدن مدرک مطمئنی برای مطالعه در دست داشت. منظور از عکس یا رادیوگرافی ساده ، عکسی است که بدون کاربرد یک ماده خارجی به بدن گرفته می‌شود. در این روش ، تفکیک حدود اعضاء از یکدیگر مشکل خواهد بود. در رادیوگرافی با مواد کنتراست ، با وارد نمودن مواد خارجی به بدن که نسبت به بافت های نرم تراکم متفاوتی داشته باشند، رنگ یکنواخت آن قسمت را بهم زده و تمایز رنگها حاصل می‌شود.
با توجه به اینکه رادیولوژی با اهداف و منظور های متفاوتی انجام می شود شکل کلی دستگاه نیز بر اساس کارآیی آن متفاوت می باشد اما در حالت کلی در تمام آنها کامپیوتر وجود دارد که اشعه ایکس را تولید می کند و توسط پایه‌ای که به آن متصل است در جهت های مختلف حرکت می کند .همچنین وسایلی در کنار آنها استفاده می شود که می توان توسط آن ها آن قسمت از بدن را که مورد تابش اشعه ایکس قرار می گیرد مشاهده نمود.
کاربرد رادیولوژی
.معمولا اولین ارزیابی از بیمار ، رادیولوژی است . رادیولوژی می تواند اختلالات مختلفی را تشخیص دهد که شامل موارد زیر می باشند :
– آسیب شناسی هایی که باعث کمردرد می شوند به جز امکان تشخیص آسیب شناسی مکانیکی ستون فقرات
– تغییرات در شکل ستون فقرات که در آن رادیولوژی می‌تواند به طور دقیق تعداد درجه انحنا را مشخص کند .
– لغزش مهره کمر یا ستون فقرات مانند اسپیدیلولیستزیس و آرتروز
– عکس از ریه که در واقع شناسنامه سلامت فرد است.
– عکس های رنگی با کنتراست از مری ، معده ، کلیه و…
– بررسی های ساده و سریع از شکم ، مری ، معده ، روده ، کلیه ها ، لوزه سوم ،سنگ های کلیه و…
– تشخیص شکستگی ها که از بهترین روشهای تشخیصی است.
– عکس های رنگی با کنتراست
برای ثبت نوبت آنلاین در رادیولوژی و سونوگرافی جهرم کلیک کنید